VOETBADEN: HOE DOE JE HET GOED?

Voetbaden kunnen goed ingezet worden voor de beheersing en voorkoming van rotkreupel. Ze kunnen echter ook een bron van infectie zijn of gewoon geen toegevoegde waarde als ze niet juist worden uitgevoerd. Dan is het vooral zonde van de tijd en een hoop stress voor mens en dier. Met deze tips kan je er voor zorgen dat je optimaal effect ziet van je voetbad!

1. Laat de schapen 30 minuten staan op verharde ondergrond na het bad
   Misschien raar om te beginnen met deze tip maar zonder het laten drogen heeft het geen nut om te voetbaden! Als de schapen direct na het voetbad direct weer de stal of de weide in gaan lopen ze het erg gewoon weer af en heeft het feitelijk niks gedaan. Het liefst laten we de schapen staan op de stenen maar als dat niet mogelijk is kan dat ook een schone veewagen zijn.
   
   
2. Lang en diep genoeg
   Maak het voetenbad minstens zo lang dat elk schaap alle 4 de voeten 2x in het bad zet, vaker mag altijd! Het moet diep genoeg zijn dat de vloeistof echt over het klauwtje komt als deze neergezet wordt. Als de schapen het echt niet prettig vinden om het bad in te stappen kan je er een schuimrubber mat in doen, zo’n een die 5-10cm dik is, dan zakken ze er nog voldoende in weg om een natte klauw te hebben maar dan lijkt het niet of ze een plas in stappen en lopen ze er vaak makkelijker door heen. Sommige mensen doen dit met stro, dat kan wel alleen als er geen formaline in het bad zit! Formaline wordt geinactiveert door alle organische stof in het water, dus ook stro.
   
   
3. Welk middel gaat er in
   Er zijn best veel mogelijkheden om in het bad te doen maar de meest gebruikt zijn formaline en zinksulfaat. Er zijn daarnaast erg veel commerciële middelen te koop die voor koeien geregistreerd staan. De meeste van deze middelen zijn allemaal wel in enige mate werkzaam tegen rotkreupel maar er zijn geen onderzoeken naar gedaan. Gebruik in elk geval geen andere middelen die niet geregistreerd zijn voor gebruik in een voetbad, zoals ontsmettings- of schoonmaakmiddelen. Deze kunnen voor de schapenvoeten behoorlijk irriterend zijn.
   Van formaline wordt er normaal gesproken maximaal 3 tot 4% oplossing gebruikt, dit mag ook niet meer zijn dan dat omdat het anders erg irriterend wordt. De zinksulfaat gaat volgens de bijsluiter van het betreffende product maar komt meestal neer op zo’n 10%. Voeg bij een zinksulfaat voetbad altijd een scheutje afwasmiddel toe, dan blijft de zink beter aan de voeten zitten.
   Let overigens op met formaline, dit werkt niet onder de 10 graden celcius! In de winter is het dus beter om voor een andere oplossing te gaan.
   Antibiotica voetbaden zijn niet meer toegestaan en zullen ook niet beter werkzaam zijn dan andere producten. Ook antibiotica in het voetbad komt niet aan de binnenzijde van de klauw en zal dus niet ‘van binnenuit’ de bacterie kunnen doden.
   
   
4. Hoe vaak ververs je het bad?
   Ook dit is afhankelijk van welke product je gebruikt. Formaline wordt geinactiveerd door organisch materiaal (mest, stro etc.) en moet dus elke +- 100 ‘schaap’ passages vervangen worden, of elke week als er minder schapen doorheen gaan. Zinksulfaat kan meer schapenpassages aan en kan je zeker enkele dagen of een week laten staan. Er komt ook enig ‘gezond verstand’ bij kijken, als het water echt modder is geworden dan werkt geen enkel middel meer optimaal.
   
   
5. Een doorloopbad of stabad?
   Eigenlijk adviseren we alleen van de zinksulfaatbaden dat het nuttig kan zijn om de dieren er 10 tot 30 minuten in te laten staan. Alle andere middelen zouden alleen als doorloopbad gebruikt moeten worden, tenzij nadrukkelijk anders vermeld op een bijsluiter. En ook bij zinksulfaat kan gebruik gemaakt worden van een doorloopbad als dit meerdere dagen achter elkaar gedaan wordt. De werking bouwt dan namelijk op en je krijgt dan over drie dagen dezelfde dosering als met een stabad.
   
   
6. Hoe vaak moet je voetbaden?
   Dit is afhankelijk van wat je doel is. Als je geen rotkreupel in de koppel hebt dan hoef je nooit te voetbaden. Heb je een lage besmettingsgraad in de koppel dan kan het zijn dat 1x in de maand voldoende is om de situatie onder controle te houden. Heb je een hoge besmettingsgraad of heb je tussen de voetbaden door steeds weer nieuwe gevallen dan kan het zijn dat je naar elke week of elke twee weken moet gaan.
   In de praktijk komt het er ook vaak op neer wat praktisch uit te voeren is. Dus kan je bij het omweiden makkelijk een voetbad doen dan is het mooi om elke keer bij het omweiden te voetbaden. Ook krijgen wij heel vaak vragen over voetbaden juist op het moment dat de problemen niet meer onder controle zijn en er dus echt ingegrepen moet worden. Op zo’n moment adviseren wij een combinatie van voetbaden en individuele behandelingen met antibiotica. Ook adviseren wij in die gevallen vaak een paar weken intensief te voetbaden om ze de bacterie de kop in te drukken waarna je kan beginnen met de echte preventie.
   
   
7. Wanneer is voetbaden zinvol?
   Dit is erg afhankelijk van het individuele koppel schapen, de mogelijkheden van de veehouder en de ernst van de rotkreupel. Bij het ene bedrijf ligt de nadruk op voetbaden omdat de omstandigheden goed zijn en bij het andere bedrijf is het onmogelijk om goed uit te voeren en wordt het daarom nooit gedaan. In beide gevallen kan rotkreupel onder controle gebracht worden. In principe kan voetbaden, mits goed uitgevoerd, altijd iets nuttigs bijdragen in een beheersplan.