MINERALEN EN VRUCHTBAARHEID

Hoewel het algemeen bekend is dat mineralen belangrijk zijn voor een goede vruchtbaarheid van de schapen is het vaak niet duidelijk wat die mineralen nou precies doen. In Nederland hebben we veel last van cobalt- en seleniumarme gronden waardoor deze mineralen nogal eens te weinig worden opgenomen door de schapen. Hieronder leggen we uit waar deze en andere mineralen voor nodig zijn.

Cobalt
Cobalt in het lichaam is nodig voor een efficiënte energie omzetting in de lever. Bij tekorten is er dus in eerste instantie een probleem met de beschikbare energie voor het schaap zelf. De energie wordt waarschijnlijk wel opgenomen met het voer maar omdat de omzetting in de lever niet optimaal verloopt komt deze niet 100% ten goede aan het dier zelf. Hierdoor zien we vaak problemen bij groeiende lammeren die te maken krijgen met te weinig cobalt. Tijdens de dracht is cobalt echter al belangrijk, lammeren geboren uit ooien met te weinig cobalt zijn namelijk minder vitaal bij de geboorte, wat resulteert in hogere lammersterfte. Om dit effect tegen te gaan is het van belang dat cobalt de gehele dracht periode op het juiste niveau is.

Selenium
Selenium is een sterke anti-oxidant, wat betekent dat het schadelijke stoffen (‘vrije radicalen’) opruimt die in het lichaam zelf ontstaan door bijvoorbeeld het eigen metabolisme. Selenium tekorten kunnen resulteren in vroege embryonale sterfte tussen de 3 en 4 weken na bevruchting. Als er voldoende selenium aanwezig is, is er een hogere concentratie aan antioxidanten in de eicellen aanwezig die de vrije radicalen direct opruimen die vrijkomen na de bevruchting en tijdens de eerste groeifases. Het lijkt er dus op dat er zonder die antioxidanten embryo’s afsterven als gevolg van blootstelling aan de vrije radicalen. De ooien worden dus wel drachtig maar de embryo’s sterven af waardoor de ooi gust blijft of minder lammeren krijgt.

Koper
Hoewel we in Nederland koper met name kennen als iets dat voor een aantal van onze schapen zeer giftig kan zijn, is koper wel van belang voor de gezondheid van het schaap. Met betrekking tot vruchtbaarheid heeft koper met name invloed op de kwaliteit van de eicellen. Een tekort aan koper kan er voor zorgen dat eicellen niet of niet goed ovuleren of minder hormonen produceren.

Jodium
Jodium is van essentieel belang voor de hormonen die vrijkomen uit de schildklier. Deze hormonen zijn op hun beurt onmisbaar voor gezonde groei. Bij ernstige tekorten (in Nederland niet waarschijnlijk) lopen de lammeren een zeer ernstige groei achterstand op tijdens de dracht wat resulteert in hoge lammersterfte. Bij lage tekorten (komen in Nederland wel voor) krijg je met name te maken met verminderde vruchtbaarheid en minder vitale lammeren. Naast jodium is voor enkele van de hormonen van de schildklier ook selenium nodig, een selenium tekort zal een krappe jodium voorziening dus erger maken!